Ισορροπώντας στα συναισθήματα…

   Γράφει η   Γεωργία Λάττα

Η συναισθηματική αγωγή του παιδιού ξεκινά με τη γέννησή του.

Τα παιδί είναι ισχυρός δέκτης άδηλων συναισθημάτων. Ήδη από την αρχή της ζωής του αντιλαμβάνεται τα συναισθήματα των γονιών του, ακόμη κι αν δεν είναι σε θέση να τα περιγράψει. Ο τρόπος που το υποδέχονται στη ζωή, η αίσθηση ότι είναι καλοδεχούμενο στον κόσμο, η στάση τους καθώς εκείνο μεγαλώνει, η περηφάνια που εκδηλώνουν για τα μικρά και τα μεγάλα του επιτεύγματα επηρεάζουν θετικά το παιδί και το βοηθούν ν’ αποκτήσει ένα σταθερό εφόδιο για τη ζωή του: Τη συναισθηματική ασφάλεια.

Η οικογένεια αποτελεί για το παιδί το πρώτο σχολείο της συναισθηματικής αγωγής.

Μεγαλώνοντας: Από τα λίγα στα πολλά, από τα απλά στα σύνθετα

Στο ξεκίνημα της ζωής του το παιδί δεν έχει ποικιλία συναισθημάτων, ούτε βιώνει τα συναισθήματα με την πλήρη τους μορφή. Αρχικά νιώθει ευχαρίστηση ή δυσφορία κι αυτό εκφράζεται με γέλιο ή κλάμα.

Αργότερα, καθώς μεγαλώνει, τα συναισθήματα εμπλουτίζονται και διευρύνονται. Το παιδί νιώθει χαρά, αγάπη, περηφάνια, λύπη, θυμό, φόβο, ενοχή, ντροπή… Αρχικά βιώνει κι εκφράζει τα συναισθήματα έντονα και παρορμητικά, χωρίς να μπορεί να τ’ αναγνωρίσει ή να τα οριοθετήσει. Αυτή η δυσκολία συχνά αποτελεί αφετηρία συγκρούσεων στο περιβάλλον του.

Βοηθώντας τα συναισθήματα

Το περιβάλλον του παιδιού πρέπει από νωρίς να το βοηθήσει ώστε:

• Ν’ αναγνωρίζει και να αποδέχεται τα συναισθήματά του.

• Να τα εκφράζει με σωστό τρόπο, τον κατάλληλο χρόνο και χώρο.

Η οριοθέτηση των συναισθημάτων σε καμιά περίπτωση δε σημαίνει απαγόρευση έκφρασης. Συμβαδίζει με το σεβασμό στα όρια του παιδιού και βοηθά στην κοινωνική του προσαρμογή.

Η πορεία προς την ενδυνάμωση

Το παιδί αναπτύσσεται συναισθηματικά, όχι μόνο μέσα από τις θετικές καταστάσεις. Πολλές φορές θα έρθει αντιμέτωπο με δυσκολίες και δε θα ‘ναι πάντα ο γονιός αυτός που θα δώσει τη λύση. Γι’ αυτό είναι αναγκαίο να παρακινηθεί από νωρίς ώστε ν’ αναζητά τις λύσεις στα προβλήματά του. Οι δυσκολίες κι ο τρόπος που θα τις αντιμετωπίσει το βοηθούν να κατανοήσει περισσότερο τον εαυτό του, να γίνει ευπροσάρμοστο κι ευέλικτο.

Όταν το παιδί κληθεί ν’ αντιμετωπίσει μια δύσκολη κατάσταση, παράλληλα καλείται να επιλέξει την κατάλληλη αντίδραση, μέσα από ένα πλήθος επιλογών. Οι πολλές εναλλακτικές λύσεις είναι χρήσιμο να γίνονται εμφανείς στο παιδί. Παράλληλα, πρέπει να ενθαρρύνεται ώστε ν’ αντιμετωπίζει μόνο του τις δυσκολίες.

Η σημασία των αποφάσεων

Η ικανότητα να κατανοεί τον εαυτό του, τις επιθυμίες, τους φόβους και τις διαθέσεις του, βοηθά το παιδί να ρυθμίζει τη ζωή του και να παίρνει αποφάσεις. Μαθαίνει ποιος είναι, ποια είναι τα προτερήματα και τα ελαττώματά του, διαμορφώνει προσδοκίες για τη ζωή του και παίρνει αποφάσεις καίριας σημασίας. Αποφάσεις σχετικά με το ποιος θέλει να είναι, πώς επιθυμεί να ζήσει και με ποιους, τι επάγγελμα θ’ ακολουθήσει.

Από το ένα στάδιο στο επόμενο

Περισσότερο από κάθε τι, το παράδειγμα των ενηλίκων βοηθά το παιδί να ωριμάσει συναισθηματικά. Οι δικές μας φοβικές αντιδράσεις, οι αρνητικές μας σκέψεις, οι υπερβολές, αποθαρρύνουν τα παιδιά. Είναι σημαντικό να τους δείχνουμε ότι όλα είναι μέρος του κύκλου της ζωής κι ως τέτοια πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε.

Είναι απαραίτητο να τα υποστηρίζουμε συναισθηματικά και να τα ενθαρρύνουμε να διευρύνουν τις εμπειρίες τους, να εξελίσσουν τη ζωή τους, να προχωρούν από το ένα στάδιο στο επόμενο. Όσο περισσότερα θετικά δεδομένα τους δίνουμε, τόσο ενισχύουμε την εντύπωσή τους ότι ο κόσμος είναι ένα καλό και στέρεο μέρος. Οφείλουμε να βοηθήσουμε τα παιδιά ώστε όχι μόνο να έχουν μια ευτυχισμένη παιδική ηλικία, αλλά κι ένα αρμονικό πέρασμα από την παιδικότητα στην ενηλικίωση.

  Γεωργία Λάττα

Νηπιαγωγός / Eιδική Παιδαγωγός / Συγγραφέας